Deus Salvum Faciat Papam Romanum, Sanctitatem Suam Leo!

Livreto Celebrativo | Natividade de São João Batista


 LIVRETO CELEBRATIVO

CÓPIA PARCIAL OU IMPARCIAL PROIBIDA POR PLÁGIO
TODOS OS DIREITOS RESERVADOS ®
CIDADE ESTADO DO VATICANO


NATIVIDADE DE SÃO JOÃO BATISTA

SOLENE CELEBRAÇÃO EUCARÍSTICA
PRESIDIDA POR SUA SANTIDADE, O PAPA
INOCÊNCIO I 



Sacrossanta Basílica de São Pedro, Vaticano
24.VI.2024



CANTO DE ENTRADA 

TU ES PETRUS
ET SUPER HANC PETRAM
AEDIFICABO ECCLESIAM MEAM
ET PORTAE INFERI NON PRAEVALEBUNT
ADVERSUS EAM.
ET TIBI DABO CLAVES
REGNI CAELORUM.



SAUDAÇÃO

2. Terminado o canto de entrada, toda a assembleia, de pé, faz o sinal da cruz, enquanto o sacerdote diz:
Pres: In nomine Patris, et Filii, et Spiritus Sancti.
Ass: Amen.


O sacerdote, voltado para o povo e abrindo os braços, saúda-o com a seguinte fórmula:
Pres: Pax vobis.
Ass: Et cum spiritu tuo.

3. O sacerdote, diácono ou outro ministro devidamente preparado poderá, em breves palavras, introduzir os fiéis na missa do dia.


ATO PENITENCIAL

Segue-se o Ato Penitencial. O sacerdote convida os fiéis à penitência.
Pres: Fratres, agnoscamus peccata nostra, ut apti simus ad sacra mysteria celebranda.
Ass: Confiteor Deo omnipotenti et vobis, fratres, quia peccavi nimis cogitatione, verbo, opere et omissione: et, percutientes sibi pectus, dicunt: mea culpa, mea culpa, mea maxima culpa. Ideo precor beatam Mariam semper Virginem, omnes Angelos et Sanctos, et vos, fratres, orare pro me ad Dominum Deum nostrum.

Pres: Misereatur nostri omnipotens Deus et, dimissis peccatis nostris, perducat nos ad vitam aeternam.
Pres: Amen.

4. Segue-se as invocações Senhor tende piedade de nós, caso já não tenham ocorrido no ato penitencial.
CANTO

KYRIE ELEISON.
KYRIE ELEISON.

CHRISTE ELEISON.
CHRISTE ELEISON.

 KYRIE ELEISON.
KYRIE ELEISON.


HINO DE LOUVOR
Gloria de Angelis

5. Quando for prescrito, canta-se ou recita-se o Hino de Louvor.

PRES: GLORIA IN EXCELSIS DEO
ASS: ET IN TERRA PAX HOMINIBUS BONAE VOLUNTATIS. 
LAUDAMUS TE, BENEDICIMUS TE,
ADORAMUS TE, GLORIFICAMUS TE,
GRATIAS AGIMUS TIBI PROPTER MAGNAM GLORIAM TUAM,
DOMINE DEUS, REX CAELESTIS,
DEUS PATER OMNIPOTENS.
DOMINE FILI UNIGENITE, IESU CHRISTE,
DOMINE DEUS, AGNUS DEI, FILIUS PATRIS,
QUI TOLLIS PECCATA MUNDI, MISERERE NOBIS;
QUI TOLLIS PECCÁTA MUNDI, SUSCIPE DEPRECATIONEM NOSTRAM.
QUI SEDES AD DEXTERAM PATRIS, MISERERE NOBIS.
QUONIAM TU SOLUS SANCTUS,
TU SOLUS DOMINUS, TU SOLUS ALTISSIMUS,
IESU CHRISTE, CUM SANCTO SPIRITU:
IN GLORIA DEI PATRIS. AMEN.


 COLETA

6. Terminado o hino, de mãos unidas, o sacerdote diz:
Pres: Oremus.
Ó Deus, que suscitastes São João Batista, a fim de preparar para o Cristo um povo perfeito, concedei ao vosso povo a graça das alegrias espirituais e dirigi os corações de todos os fiéis pelo caminho da salvação e da paz. Per Dominum nostrum Iesum Christum Fílium tuum: qui tecum vivit et regnat in unitáte Spíritus Sancti Deus, per ómnia sǽcula sæculórum.
Ass: Amen.


PRIMEIRA LEITURA

7. O leitor dirige-se ao ambão para a primeira leitura, que todos ouvem sentados.

L: Leitura do livro do Profeta Isaías.

Nações marinhas, ouvi-me, povos distantes, prestai atenção: o Senhor chamou-me antes de eu nascer, desde o ventre de minha mãe ele tinha na mente o meu nome; fez de minha palavra uma espada afiada, protegeu-me à sombra de sua mão e fez de mim uma flecha aguçada, escondida em sua aljava, e disse-me: “Tu és o meu Servo, Israel, em quem serei glorificado”. E eu disse: “Trabalhei em vão, gastei minhas forças sem fruto, inutilmente; entretanto o Senhor me fará justiça e o meu Deus me dará recompensa”. E agora diz-me o Senhor – ele que me preparou desde o nascimento para ser seu Servo – que eu recupere Jacó para ele e faça Israel unir-se a ele; aos olhos do Senhor esta é a minha glória. Disse ele: “Não basta seres meu Servo para restaurar as tribos de Jacó e reconduzir os remanescentes de Israel: eu te farei luz das nações, para que minha salvação chegue até aos confins da terra”.

L: Verbum Domini.
Ass: Deo gratias.


SALMO RESPONSORIAL

8. O salmista ou o cantor recita o salmo, e o povo o estribilho.

Eu vos louvo e vos dou graças, ó Senhor, porque de modo admirável me formastes!

Senhor, vós me sondais e conheceis, sabeis quando me sento ou me levanto; de longe penetrais meus pensamentos; percebeis quando me deito e quando eu ando, os meus caminhos vos são todos conhecidos. R.

Fostes vós que me formastes as entranhas, e no seio de minha mãe vós me tecestes. Eu vos louvo e vos dou graças, ó Senhor, porque de modo admirável me formastes!  R.

Até o mais íntimo, Senhor, me conheceis; nenhuma sequer de minhas fibras ignoráveis, quando eu era modelado ocultamente, era formado nas entranhas subterrâneas.  R.


SEGUNDA LEITURA

L: Leitura dos Atos dos Apóstolos.

Naqueles dias, Paulo disse: “Deus fez surgir Davi como rei e assim testemunhou a seu respeito: ‘Encontrei Davi, filho de Jessé, homem segundo o meu coração, que vai fazer em tudo a minha vontade’. Conforme prometera, da descendência de Davi Deus fez surgir para Israel um Salvador, que é Jesus.

Antes que ele chegasse, João pregou um batismo de conversão para todo o povo de Israel. Estando para terminar sua missão, João declarou: ‘Eu não sou aquele que pensais que eu seja! Mas vede: depois de mim vem aquele, do qual nem mereço desamarrar as sandálias’. Irmãos, descendentes de Abraão, e todos vós que temeis a Deus, a nós foi enviada esta mensagem de salvação”.

L: Verbum Domini.
Ass: Deo gratias.


10. Segue-se o Aleluia ou outro canto.



ACLAMAÇÃO AO EVANGELHO


ALLELUIA, ALLELUIA, ALLELUIA.


11. Enquanto isso, o sacerdote, se usar incenso, coloca-o no turíbulo. O diácono que vai proclamar o Evangelho, inclinando-se diante do sacerdote, pede a bênção em voz baixa:

Diác: Da mihi benedictionem tuam.

O sacerdote diz em voz baixa:

Pres: Dominus sit in corde tuo et in labiis tuis: ut digne valeam nuntiare Evangelium suum: in nomine Patris et Filii + et Spiritus Sancti.
Diác: Amen.


EVANGELHO

12. O diácono ou o sacerdote dirige-se ao ambão, acompanhado, se for oportuno, pelos ministros com o incenso e as velas, e diz:

Diác ou Sac: Dominus vobiscum.
Ass: Et cum spiritu tuo.

O diácono, ou o sacerdote, fazendo o sinal da cruz no livro e, depois, na fronte, na boca e no peito, diz:
Diác ou Sac: Proclamatio et Evangelii Iesu Christi, secundum Lucam.
Ass: Gloria tibi, Domine.

Então o diácono ou o sacerdote, se for oportuno, incensa o livro e proclama o Evangelho.

Diác ou Sac: Completou-se o tempo da gravidez de Isabel, e ela deu à luz um filho. Os vizinhos e parentes ouviram dizer como o Senhor tinha sido misericordioso para com Isabel, e alegraram-se com ela. No oitavo dia, foram circuncidar o menino, e queriam dar-lhe o nome de seu pai, Zacarias. A mãe, porém, disse: “Não! Ele vai chamar-se João”.

Os outros disseram: “Não existe nenhum parente teu com esse nome!” Então fizeram sinais ao pai, perguntando como ele queria que o menino se chamasse. Zacarias pediu uma tabuinha, e escreveu: “João é o seu nome”. E todos ficaram admirados. No mesmo instante, a boca de Zacarias se abriu, sua língua se soltou, e ele começou a louvar a Deus. Todos os vizinhos ficaram com medo, e a notícia espalhou-se por toda a região montanhosa da Judeia. E todos os que ouviam a notícia, ficavam pensando: “O que virá a ser este menino?” De fato, a mão do Senhor estava com ele. E o menino crescia e se fortalecia em espírito. Ele vivia nos lugares desertos, até ao dia em que se apresentou publicamente a Israel.

13. Terminado o Evangelho, o diácono ou o sacerdote diz:
Diác ou Sac: Verbum Domini.
Ass: Laus tibi, Christe.


HOMILIA

14. Nos domingos e festas de preceito, faça-se a homilia, também recomendável nos outros dias.


OFERTÓRIO

17. Inicia-se o canto do ofertório, enquanto os ministros colocam no altar o corporal, o sanguinho , o cálice e o missal.

CANTO DE OFERTÓRIO

UBI CARITAS ET AMOR, DEUS IBI EST.

CONGREGAVIT NOS IN UNUM CHRISTI AMOR.
EXSULTEMUS, ET IN IPSO JUCUNDEMUR.
TIMEAMUS, ET AMEMUS DEUM VIVUM.
ET EX CORDE DILIGAMUS NOS SINCERO.

UBI CARITAS ET AMOR, DEUS IBI EST.

SIMUL ERGO CUM IN UNUM CONGREGAMUR:
NE NOS MENTE DIVIDAMUR, CAVEAMUS.
CESSENT IURGIA MALIGNA, CESSENT LITES.
ET IN MEDIO NOSTRI SIT CHRISTUS DEUS.

UBI CARITAS ET AMOR, DEUS IBI EST.

SIMUL QUOQUE CUM BEATIS VIDEAMUS,
GLORIANTER VULTUM TUUM, CHRISTE DEUS:
GAUDIUM QUOD EST IMMENSUM, ATQUE PROBUM,
SAECULA PER INFINITA SAECULORUM. AMEN.

UBI CARITAS ET AMOR, DEUS IBI EST.

18. Convém que os fiéis manifestem a sua participação, trazendo o pão e o vinho para a celebração da Eucaristia, ou outros dons para auxílio da comunidade e dos pobres.

19. O sacerdote, de pé, toma a patena com o pão e, elevando-a um pouco sobre o altar, reza em silêncio:
Benedictus es, Domine, Deus universi, quia de tua largitate accepimus panem, quem tibi offerimus, fructum terrae et operis manuum hominum: ex quo nobis fiet panis vitae.

20. O diácono ou o sacerdote derrama o vinho e um pouco d'água no cálice, rezando em silêncio.
Per huius aquae et vini mysterium eius efficiamur divinitatis consortes, qui humanitatis nostrae fieri dignatus est particeps.

21. Em seguida, o sacerdote toma o cálice e, elevando-o um pouco sobre o altar, reza em silêncio:
Benedictus es, Domine, Deus universi, quia de tua largitate accepimus vinum, quod tibi offerimus, Fructum vitis et operis manuum hominum, ex quo nobis fiet potus spiritalis.

22. O sacerdote, inclinando, reza em silêncio:
In spiritu humilitatis et in animo contrito suscipiamur a te, Domine; et sic fiat sacrificium nostrum in conspectu tuo hodie, ut placeat tibi, Domine Deus.

23. Se for oportuno, incensa as oferendas e o altar. Depois, o diácono ou o ministro incensa o sacerdote e o povo.

24. O sacerdote, de pé, ao lado do altar, lava as mãos, dizendo em silêncio:
Lava me, Domine, ab iniquitate mea, et a peccato meo munda me.


ORAÇÃO SOBRE AS OFERENDAS

25. No meio do altar e voltado para o povo, estendendo e unindo as mãos, o sacerdote diz:
Pres:  Orate, fratres: ut meum ac vestrum sacrificium acceptabile fiat apud Deum Patrem omnipotem.
Ass: Suscipiat Dominus sacrificium de manibus tuis ad laudem et gloriam nominis sui, ad utilitatem quoque nostram totius que Ecclesiae suae sanctae.

26. Em seguida, abrindo os braços, o sacerdote reza a oração sobre as oferendas.
Pres: Acorremos, Senhor, ao vosso altar com a abundância dos nossos dons, celebrando com a devida honra o nascimento de São João Batista, que anunciou a vinda do Salvador e o mostrou presente no mundo. Qui vivit et regnat in sáecula saeculórum.
Ass: Amen.


PREFÁCIO

Começando a Oração Eucarística, o sacerdote abre os braços e diz:
Pres: Dominus vobiscum.
Ass: Et cum spiritu tuo.

Erguendo as mãos, o sacerdote prossegue:
Pres: Sursum corda.
Ass: Habemus ad Dominum.

O sacerdote, com os braços abertos, acrescenta:
Pres: Gratias agamus Domino Deo nostro.
Ass: Dignum et iustum est.
O sacerdote, de braços abertos, continua o prefácio.

Pres: Vere dignum et iustum est, æquum et salutáre, nos tibi semper et ubíque grátias ágere: Dómine, sancte Pater, omnípotens ætérne Deus: per Christum Dóminum nostrum. In cuius Præcursóre beáto Ioánne tuam magnificéntiam collaudámus, quem inter natos mulíerum honóre præcípuo consecrásti. Qui cum nascéndo multa gáudia præstitísset, et nondum éditus exsultásset ad humánæ salútis advéntum, ipse solus ómnium prophetárum Agnum redemptiónis osténdit. Sed et sanctificándis étiam aquæ fluéntis ipsum baptísmatis lavit auctórem, et méruit fuso sánguine suprémum illi testimónium exhibére. Et ídeo, cum cælórum virtútibus, in terris te iúgiter prædicámus, maiestáti tuae sine fine clamántes:

CANTO

SANCTUS, SANCTUS, SANCTUS
DOMINUS, DEUS SABAOTH

PLENI SUNT CÆLI ET TERRA GLORIA TUA
HOSANNA, IN EXCELSIS

BENEDICTUS QUI VENIT IN NOMINE DOMINI
HOSANA, IN EXCELSIS


ORAÇÃO EUCARÍSTICA III

80. O sacerdote, de braços abertos, diz:
Pres: Vere Sanctus es, Domine, et merito te laudat omnis a te condita creatura, quia per Filium tuum, Dominum nostrum Iesum Christum, Spiritus Sancti operante virtute, vivificas et sanctificas universa, et populum tibi congregare non desinis, ut a solis ortu usque ad occasum oblatio munda offeratur nomini tuo.

90. Estendendo as mãos sobre as oferendas, diz:
Pres: Supplices ergo te, Domine, deprecamur, ut hæc munera, quæ tibi sacranda detulimus, eodem Spiritu sanctificare digneris, ut Corpus et + Sanguis fiant Filii tui Domini nostri Iesu Christi, cuius mandato hæc mysteria celebramus.
O sacerdote une as mãos.

91. Nas fórmulas que se seguem, as palavras do Senhor sejam proferidas de modo claro e audível, como requer a sua natureza.
Pres:  Ipse enim in qua nocte tradebatur
toma o pão, mantendo-o um pouco elevado sobre o altar, e prossegue:
accepit panem et tibi gratias agens benedixit, fregit, deditque discipulis suis.
Mostra ao povo a hóstia consagrada, coloca-a na patena, fazendo gunuflexão para adorá-la.

92. Então prossegue:
Pres: Simili modo, postquam cenatum est,
toma o cálice nas mãos, mantendo-o um pouco elevado sobre o altar, inclina-se levemente, e prossegue:
accipiens calicem, et tibi gratias agens benedixit, deditque discipulis suis.
Mostra o cálice ao povo, coloca-o sobre o corporal e faz genuflexão para adorá-lo.

93. Em seguida, diz:
Pres: Mysterium fidei.
Ass: Salvator mundi, salva nos, qui per crucem et resurrectionem tuam liberasti nos!

95.  Prossegue, de braços abertos:
Pres: Memores igitur, Domine, eiusdem Filii tui salutiferæ passionis necnon mirabilis resurrectionis et ascensionis in cælum, sed et præstolantes alterum eius adventum, offerimus tibi, gratias referentes, hoc sacrificium vivum et sanctum. Respice, quǽsumus, in oblationem Ecclesiæ tuæ et, agnoscens Hostiam, cuius voluisti immolatione placari, concede, ut qui Corpore et Sanguine Filii tui reficimur, Spiritu eius Sancto repleti, unum corpus et unus spiritus inveniamur in Christo.

1C: Ipse nos tibi perficiat munus æternum, ut cum electis tuis hereditatem consequi valeamus, in primis cum beatissima Virgine, Dei Genetrice, Maria, cum beatis Apostolis tuis et gloriosis Martýribus, cum Sanctum Ioannem Baptistam et omnibus Sanctis, quorum intercessione perpetuo apud te confidimus adiuvari.

2C: Hæc Hostia nostræ reconciliationis proficiat, quaesumus, Domine, ad totius mundi pacem atque salutem. Ecclesiam tuam, peregrinantem in terra, in fide et caritate firmare digneris cum famulo tuo Papa nostro Innocentivs, cum episcopali ordine et universo clero et omni populo acquisitionis tuæ.

3C: Votis huius familiæ, quam tibi astare voluisti, adesto propitius. Omnes filios tuos ubique dispersos tibi, clemens Pater, miseratus coniunge.

4C: Fratres nostros defunctos et omnes qui, tibi placentes, ex hoc sǽculo transierunt, in regnum tuum benignus admitte, ubi fore speramus, ut simul gloria tua perenniter satiemur,
per Christum Dominum nostrum, per quem mundo bona cuncta largiris.

100. Ergue o cálice e a patena com a hóstia, dizendo:
Pres: Per ipsum, et cum ipso, et in ipso, est tibi Deo Patri omnipotenti, in unitate Spiritus Sancti, omnis honor et gloria per omnia saecula saeculorum.
Ass: Amen.

RITO DA COMUNHÃO

125. Tendo colocado o cálice e a patena sobre o altar, o sacerdote diz unindo as mãos:
Pres: Praeceptis salutaribus moniti, et divina institutione formati, audemus dicere.
O sacerdote abre os braços e prossegue com o povo:
Ass: Pater noster, qui es in caelis: sanctificetur nomen tuum; adveniat regnum tuum; fiat voluntas tua, sicut in caelo, et in terra. Panem nostrum cotidianum da nobis hodie; et dimitte nobis debita nostra, sicut et nos dimittimus debitoribus nostris: et ne nos inducas in tentationem; sed libera nos a malo.

126. O sacerdote prossegue sozinho, de braços abertos:
Pres: Libera nos, quaesumus, Domine, ab omnibus malis, da propitius pacem in diebus nostris, ut, ope misericordiae tuae adiuti, et a peccato simus semper liberi et ab omni perturbatione securi: exspectantes beatam spem et adventum Salvatoris nostri Iesu Christi.
O sacerdote une as mãos. O povo conclui a oração aclamando:
Ass: Quia tuum est regnum, et potestas, et gloria in saecula.

127. O sacerdote, de braços abertos, diz em voz alta:
Pres: Domine Iesu Christe, qui dixisti Apostolis tuis: Pacem relinquo vobis, pacem meam do vobis: ne respicias peccata nostra, sed fidem Ecclesiae tuae; eamque secundum voluntatem tuam paceficare et coadunare digneris.
O povo responde:
Ass: Amen.

128. O sacerdote, estendendo e unindo as mãos, acrescenta:
Pres: Pax Domini sit semper vobiscum.
O povo responde:
Ass: Et cum spiritu tuo.

FRAÇÃO DO PÃO

130. Em seguida, o sacerdote parte o pão consagrado sobre a patena e coloca um pedaço no cálice, rezando em silêncio:
Pres: Hanc autem unionem ad corpus et sanguinem Iesu Christi Domini nostri, in nobis accipimus, serve nos ad vitam aeternam.

131. Enquanto isso, canta-se ou recita-se:


CANTO

AGNUS DEI, QUI TOLLIS PECCATA MUNDI,
MISERERE NOBIS.

AGNUS DEI, QUI TOLLIS PECCATA MUNDI,
MISERERE NOBIS.

AGNUS DEI, QUI TOLLIS PECCATA MUNDI,
DONA NOBIS PACEM.

Essas palavras podem ser repetidas várias vezes, se a fração do pão se prolonga. Contudo, na última vez se diz: dona nobis pacem.


132. O sacerdote, de mãos unidas, reza em silêncio:
Pres: Domine Jesu Christe, corpus et sanguinem tuum ego accipere, non propter tonem, sed fidem Ecclesiae; sed, propter bonitatem tuam, medicina autem alimenta, et quibus in vita mea.

133. O sacerdote faz genuflexão, toma a hóstia, elevando-a sobre a patena, diz em voz alta, voltado para o povo:
Pres: Ecce Agnus Dei, ecce qui tollit peccata mundi. Beati qui ad cenam Agni vocati sunt.
E acrescenta, com o povo, uma só vez:
Ass: Domine, non sum dignus ut intres sub tectum meum: sed tantum dic verbo, et sanabitur anima me.


COMUNHÃO

134. O sacerdote, voltado para o altar, reza em silêncio:
Corpus Christi custodiat me in vitam aeternam.
Comunga o Corpo de Cristo.
Depois, segura o cálice e reza em silêncio:
Ab Sanguis Christi custodiat me in vitam aeternam.
Comunga o Sangue de Cristo.

135. Toma a patena ou o cibório e, mostrando a hóstia um pouco elevada aos que vão comungar e diz a cada um:
Corpus Christi.
O que vai comungar responde:
Amen.
O diácono, ao distribuir a sagrada comunhão, procede do mesmo modo.
136. Se houver comunhão sob as duas espécies, observe-se o rito prescrito.

137. Enquanto o sacerdote comunga do Corpo de Cristo, inicia-se o canto da comunhão.


CANTO DE COMUNHÃO I

O SALUTARIS HOSTIA
QUAE CAELI PANDIS OSTIUM:
BELLA PREMUNT HOSTILIA,
DA ROBUR, FER AUXILIUM.
UNI TRINOQUE DOMINO
SIT SEMPITERNA GLORIA,
QUI VITAM SINE TERMINO
NOBIS DONET IN PATRIA. AMEN.

138. Terminada a comunhão, o sacerdote, o diácono ou acólito purifica a patena e o cálice.

Enquanto se faz a purificação, o sacerdote reza em silêncio:

Jube, Domine, ut servare possimus ex pura est cor nostrum quod suscepit oris. Et turn hoc munus nobis remédium sempiternum.

139. O sacerdote pode voltar a cadeira. É aconselhável guardar um momento de silêncio ou recitar algum salmo ou canto de louvor.


CANTO DE COMUNHÃO II

ANIMA CHRISTI, SANCTIFICA ME
CORPUS CHRISTI, SALVA ME.
SANGUIS CHRISTI, INEBRIA ME
AQUA LATERIS CHRISTI, LAVA ME.

PASSIO CHRISTI, CONFORTA ME.
O BONE IESU, EXAUDI ME.
INTRA VULNERA TUA ABSCONDE ME.

NE PERMITTAS A TE ME SEPARARI.
AB HOSTE MALIGNO DEFENDE ME.
IN HORA MORTIS MEÆ VOCA ME.

ET IUBE ME VENIRE AD TE,
UT CUM SANCTIS TUIS LAUDEM TE
PER INFINITA SAECULA SAECULORUM. AMEN.



ORAÇÃO PÓS COMUNHÃO

140. De pé, junto à cadeira ou ao altar, o sacerdote diz:
Pres: Oremus.
E todos, com o sacerdote, rezam algum tempo de silêncio, se ainda não o fizeram. Em seguida o sacerdote abrindo os braços diz a oração ''Depois da comunhão''.
Refeitos pelo banquete do Cordeiro celestial, na alegria da festa do nascimento de São João Batista, que a vossa Igreja reconheça, naquele cuja vinda iminente João anunciou, o autor de nossa regeneração. Per Christum Dominum nostrum.
Ass: Amen.


RITOS FINAIS

141. Se necessário, façam-se breves comunicações ao povo.

142. Segue-se o rito de despedida. O sacerdote, abrindo os braços, saúda o povo:
Pres: Dominus vobiscum.
O povo responde.
Ass: Et cum spiritu tuo.

Pres: Sit nomen Domini benedictum.
Ass: Ex hoc nunc et usque in saeculum.

Pres: Adiutorium nostrum in nomine Domini.
Ass: Qui fecit caelum et terram.

O sacerdote abençoa o povo, dizendo:
Pres: Benedicat vos omnipotens Deus, Pater, et Filius, et Spiritus Sanctus.
Ass: Amen.

143. Depois, o diácono ou o próprio sacerdote diz ao povo, unindo as mãos:
Diac ou Pres: Ite missa est.
O povo responde:
Ass: Deo gratias.

144. Então o sacerdote beija o altar em sinal de veneração, como no início. Feita a devida reverência, retira-se com os ministros.